Vrae en antwoorde rakende die teologiese opleiding en predikantsopleiding van die GKSA.
Hierdie kort vrae en antwoorde (Engels: FAQ, Afrikaans VDG = vrae dikwels gevra) is nie bedoel om diepgaande begronding van die antwoorde te gee nie. Dít kan op aanvraag by die Kuratore verkry word. Die Kuratore se dagbestuur wil slegs kort antwoorde gee op vrae wat tans dikwels deur lidmate gevra word.
- Wie se verantwoordelikheid is dit om predikante vir die GKSA op te lei?
Opleiding van studente met die oog op die bediening van die Woord staan onder die alleenheerskappy van Christus, die Hoof van die kerk. Daarom is dit ’n saak van die Kerke deur die Kerke vir die Kerke. Dit beteken dat teologiese opleiding slegs deur die Woord van God bepaal mag word. Geroepe ampsdraers (teologiese professore) onderrig teologiese studente (genoem kandidate) volgens ’n leerplan wat deur die Kerke goedgekeur is. Geen ander invloede van watter aard of vanuit watter oord ookal mag die karakter en inhoud van die opleiding bepaal nie. Vir hierdie taak het die GKSA ‘n Teologiese Skool opgerig (die TSP) en word professore deur die Kerke beroep om onder andere hierdie opleiding waar te neem. - Waarom studeer ons voornemende predikante (kandidate) dan aan die NWU?
Om die akademiese gehalte van die opleiding te verseker, het die Kerke van baie vroeg af besluit dat dit aan die standaarde van universiteitsopleiding moet voldoen. Sedert die totstandkoming van die PUK (1921) kon kandidate grade in die Teologie van hierdie instelling ontvang. In 1945 het ‘n kontraktuele ooreenkoms tussen die GKSA en die PUK/PU vir CHO bepaal dat die beroepe professore ook dosente in die Fakulteit Teologie sal wees, en dat die universiteit aan ons kandidate as ingeskrewe studente grade in die teologie sou toeken. - Is hierdie besluit van die Kerke prinsipieel begrond?
Hierdie besluit is geneem uit praktiese oorweginge. Die Kerke het destyds gereken dat die ooreenkoms nie botsend was met die beginsel dat die Kerke verantwoordelik is vir die opleiding van predikante nie, maar juis ‘n verantwoordelike manier was om daaraan gehoor te gee. Daar was in die motivering van die besluit op Sinode 1945 byvoorbeeld gemeld dat die ooreenkoms berus op ‘n vertrouensband tussen die Kerke en die PUK wat as dogter uit die TSP ontstaan het. Die Kerke het inspraak in die kurrikulum gehad en kon die professore vir die onderrig hiervan aan die PUK beskikbaar stel. - Wat was dan die taak van die TSP as die Universiteit die akademiese opleiding behartig het?
Die PUK, mettertyd die PU vir CHO en sedert 2004 die NWU het die akademiese onderrig behartig. Die keuring, onderrig en begeleiding van kandidate met die oog op kerklike eksaminering en beroepbaarstelling om as predikante te dien, is en word steeds deur die TSP behartig. Die Kerke kan nie sonder die TSP hulle taak om predikante vir die GKSA op te lei, uitvoer nie. - Waarom kan ons voornemende predikante nie meer aan die NWU studeer nie?
Tegnies gesproke kan ons voornemende predikante nog aan die NWU studeer. Die huidige kandidaat 1 tot 5 studente doen dit tans inderdaad nog so. Die NWU het egter in 2019 formeel kennis gegee dat sekere bepalings van die huidige ooreenkoms, bekend as die 2006-ooreenkoms, op grond van die onderwyswet en statute van die NWU vir hulle ʼn risiko inhou en dat hulle hierdie bepalings gevolglik nie meer sal kan nakom nie Die NWU gaan verder ook nie meer deur beroeping ons professore as dosente aanstel nie. Normale arbeidswetgewingpraktyk gaan toegepas word vir die aanstelling van NWU teologiese personeel. Hoewel die onderrig wat ons studente tans kry, dus nog oorwegend Gereformeerd is, sal ons as kerke dit binne ‘n paar jaar al hoe minder kan waarborg. - Wat het dan geword van die ooreenkoms met die NWU?
Die NWU het aan die begin van 2023 kennis gegee dat hulle hierdie ooreenkoms beëindig. Die ooreenkoms van 2006 bepaal egter dat die bepalinge wat daarin vervat is, nog vir drie jaar sal geld na kennis van beëindiging. - Watter alternatief het die Kerke vir hierdie situasie voorsien?
Sinode 2018 het aan die Kuratore opdrag gegee om die wenslikheid van ‘n eie akademiese instelling te ondersoek. Sedert 2018 het die NWU daarop aangedring dat die Kerke so ‘n akademiese instelling oprig, met wie ‘n akademiese ooreenkoms onder bepaalde voorwaardes gesluit sou kon word. Die Kuratore het toe besluit om ‘n akademiese instelling op te rig en volgens die owerhede se vereistes as ‘n nie winsgewende maatskappy te registreer. Dit staan bekend as die Gereformeerde Teologiese Akademie (GTA). Algemene Sinode 2023 het hierdie oprigting aanvaar en opdrag aan die Kuratore gegee om die GTA tot sy volle potensiaal te ontwikkel, wat insluit dat die GTA kwalifikasies en programme ontwikkel en akkrediteer wat nodig is vir die opleidingsbehoeftes van die GKSA. - Wie is die Kuratore?
Die Kerke verkies by wyse van die Streeksinodes in die jaar voorafgaande die Algemene Sinode, Kuratore vir ‘n dienstydperk van drie jaar met die oog op die voorsiening vir, die sorg van en die toesig oor die diens van predikantsopleiding. Hulle is gevolglik verantwoordelik om uitvoering te gee aan besluite oor teologiese- en predikantsopleiding en te sorg dat die teologiese- en predikantsopleiding geskied. Hulle opdrag word deur die Algemene Sinode gegee en hulle doen verslag aan die Algemene Sinode. - Was die oprigting van die GTA nodig?
Die predikantsopleiding is en bly die verantwoordelikheid van die kerke. Die toekenning van grade is ook onontbeerlik. Die ideaal is dus om ‘n eie akademiese instelling te hê waaroor ons ten volle beheer het, wat grade kan toeken wat aan nasionale en internasionale standaarde voldoen. - Beteken dit dan dat die TSP gaan verdwyn?
Beslis nie. Die TSP sorg in lyn met sinodebesluite vir die keuring, opleiding en begeleiding van die ampsopleiding van die kandidate. Die GTA as akademiese instelling sal, ook steeds in lyn met die besluite van sinodes sedert 1945, die akademiese opleiding van teologiese studente behartig. Dit sal in die toekoms so bly. - Onder wie se beheer of toesig val die GTA dan prakties?
Die Kuratore het die opdrag om om te sien na die opleiding van voornemende predikante. Dit behels die akademiese- sowel as die ampsopleiding. Die Kuratore hou ook toesig oor die opleiding aan die GTA. - Kan ‘n maatskappy die eiendom wees van die Kerke en onder beheer van ‘n kerklike vergadering soos die Kuratore staan?
Die maatskappyewet van 2008 bepaal dat ‘n maatskappy sonder lede opgerig kan word. Vir die GKSA beteken dit dat daar sodanige maatskappy as instelling binne die GKSA bestaan. Die bestuur daarvan word deur die Kuratore aangewys, en die Kuratore gee elke drie jaar tydens die Algemene Sinode verslag oor die GTA. Die kerke saam in die Algemene Sinode kan dan ook aan die Kuratore opdrag gee om sekere wysigings aan die Akte van Oprigting aan te bring om die Gereformeerde karakter van die GTA te verseker. Hiermee is die akademiese opleiding van voornemende predikante gevestig op Skrif, Belydenis en Kerkorde. - Is daar ‘n ander uitweg buiten die GTA om akademiese grade toe te ken?
Volgens Suid Afrikaanse wetgewing moet ‘n instansie wat grade wil toeken ‘n maatskappy oprig wat by die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding registreer as ‘n Privaat Hoër Ondewys Instelling. Buitelandse instellings wat in Suid-Afrika grade toeken, moet ook by die Departement registreer en hulle grade moet ook geakkrediteer en op die Nasionale Kwalifikasies Raamwerk geregistreer word. - Waaraan moet voldoen word om te registreer as ‘n Privaat Hoër Onderwys Instelling?
Die instelling moet finansieel volhoubaar wees. Hy moet oor die kapasiteit beskik om homself te kan bestuur, en hy moet die akademiese vermoë hê om die onderrig te kan aanbied en om die grade te kan toeken. Die kwalifikasies moet voldoen aan die standaarde wat die Hoër Onderwys Gehalte Komitee van die Raad op Hoër Onderwys stel, met ander woorde, ons studente sal kwalifikasies verwerf wat nasionaal en internasionaal erken word. - Is daar ‘n gevaar dat die staat dan vir jou kan voorskryf wat om te doseer?
‘n Privaat onderwysinstelling soos die GTA moet in ooreenstemming met die doel waarvoor hy opgerig is, sy eie kurrikulum ontwikkel. Die Hoër Onderwys Gehalte Komitee is die staturêre akkrediasieliggaam wat vasstel of die kurrikulum aan die minimum akademiese standaarde voldoen sodat ‘n student ‘n erkende graad kan verwerf. Hulle doen ook oudits om seker te maak dat instellings by die standaarde hou. Dit voorkom dat studente met grade sit wat niks werd is nie. Die Gehalte Komitee meng egter nie met die inhoud van die kurikkulum in nie. Dit word ook nooit aan die staat oorgedra nie. Dit is en bly die GTA se eiendom! - Wanneer gaan die GTA begin met doseerwerk?
Die GTA is in die proses om kurrikulums te ontwikkel. Party van die kurrikulums word binnekort ingedien vir akkreditasiekeuring. Soos die Here wil, sal al die nodige programme teen einde 2026 gefinaliseer wees wanneer die ooreenkoms met die NWU uitloop. Dan sal die GTA ten volle vir die opleiding van die GKSA studente verantwoordelik wees. - Wat word intussen van ons voornemende studente se studies?
Die opleiding van predikante vir die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vind by die Teologiese Skool (TSP) plaas. ʼn Student wat die predikantsopleiding suksesvol voltooi, ontvang die kandidaatsertifikaat van die Teologiese Skool waarmee hy by ʼn Streeksinode kan gaan aanmeld vir eksaminering en beroepbaarstelling. Gelyklopend is daar dan die akademiese pad, met ʼn B.Div- en M.Div-graad as vereistes. Die GKSA is in proses om die Gereformeerde Teologiese Akademie (GTA) by die Departement Hoër Onderwys en ander liggame te registreer, maar daardie proses is nog nie afgehandel nie. Ondertussen bly die ooreenkoms tussen die GKSA en NWU in plek tot Desember 2026 en dit is dus tans nog die aangewese roete om die B.Div- en M.Div-graad te bekom. Die eerstejaars van 2024 word aanvullend met kort leerkursusse onderrig. Die kandidaat 6-studente doen blokkursusse by die TSP en volgens Sinodebesluit, doen hulle praktiese werk in gemeentes. - Wie gaan verantwoordelik wees vir die vergoeding van die professore?
Die professore word beroep deur die Kuratore. Hulle versorging is, volgens opdrag van die Kerke, die verantwoordelikheid van die Kuratore. Hierdie verantwoordelikheid kan, soos tans, in samewerking met ander onderwysinstansies, soos die GTA en NWU, nagekom word. - Is die rigting wat die GKSA met predikantsopleiding inslaan, in pas met die omstandighede in ons land en die behoeftes wat bestaan?
Dit is die heersende tendens dat wegbeweeg word van openbare na privaat-hoëronderwysinstellings. Die sukses van sulke instellings word bepaal deur die gehalte van onderrig. As Gereformeerde instelling met hoë akademiese standaard is die GTA baie goed geplaas binne die Suid Afrikaanse akademiese omgewing. Die kurrikulum wat goedgekeur is, voldoen aan al die vereistes wat die Kerke stel. Dit is deur en deur Gereformeerd. - Is die GTA ekonomies haalbaar?
Huidige kontantvloeistudies wys dat dit is. Algemene Sinode 2023 het ook soos volg besluit: “Dat die kerklike ramings en fondse vir Teologiese Opleiding en die Teologiese Skool in ooreenstemming met die finansiële regulasies en reëls, tot beskikking van die GTA gestel word”. Die verdere verwagting is – en daar is reeds samesprekings daaroor gevoer – dat verskeie ander instansies ook studente na die GTA toe wil stuur. Hiedie studiegelde, met die gelde wat die Sinode aan die Kuratore toedeel, sal aangewend word vir die uitgawes van beide die TSP en GTA.